Buôn bán động vật hoang dã trái phép hay
buôn lậu động vật hoang dã hoặc còn gọi là
nạn buôn bán động vật là các hoạt động có liên quan đến việc
thu thập,
vận chuyển và
phân phối các loài
động vật có nguồn gốc từ tự nhiên một cách bất hợp pháp và các
thị trường mua bán, tiêu thụ động vật hoang dã và
sản phẩm động vật hoang dã trái phép. Buôn bán trái phép động vật hoang dã là sự trao đổi không qua kiểm soát các loài động vật được pháp luật quốc tế và quốc gia có quy định bảo vệ. Buôn lậu động vật hoang dã có thể được thực hiện trên phạm vi quốc tế hoặc trong từng phạm vi của nước, đối tượng là các loài động vật và
sản phẩm động vật có nguồn gốc từ môi trường tự nhiên còn gọi là động vật hoang dã hoặc
động vật rừng,
sinh vật rừng.Việc buôn bán này liên quan tới các
cá thể động vật còn sống hay đã chết, cũng như các sản phẩm có nguồn gốc từ các loài động vật đó như
da, các đồ vật bằng da, mai rùa,
đồi mồi, san hô. Nó thường liên quan tới
tội phạm có tổ chức hoặc các băng đảng có máu mặt, việc buôn bán trái phép động vật hoang dã không chỉ gây phương hại tới phát triển bền vững và an ninh của các nước bị ảnh hưởng mà đây còn là mối đe dọa lớn tới sự tồn vong của hàng triệu động vật trên hành tình này. Theo
Liên Hiệp quốc thì hoạt động buôn bán các sản phẩm hoang giã là loại tội phạm sinh lời nhiều thứ tư trên thế giới, sau nạn buôn bán ma túy, người và vũ khí. Ước tính hàng năm thế giới thất thoát 48-153 tỷ USD do nạn buôn bán các sản phẩm hoang dã, gần tương đương với mức
viện trợ phát triển chính thức trên toàn cầu hàng năm (135 tỷ USD).Nguyên nhân chính làm mất sự
đa dạng sinh học là thiệt hại về môi trường sống và săn bắt bất hợp pháp, buôn bán động vật hoang dã xuyên quốc tế. Buôn bán trái phép động vật hoang dã đã trở thành một trong những nguyên nhân chính của việc biến mất các loài động vật, sau khi các quần thể này bị suy giảm do săn bắt, buôn bán. Hiện nay, số lượng và quy mô của nhiều quần thể động vật hoang dã đang bị suy giảm trên toàn thế giới. Việc săn bắt và buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp đe dọa sự tồn tại lâu dài của
quần thể nhiều loài, trong đó,
voi châu Phi,
tê giác,
hổ và
tê tê là những loài trong tâm ngắm. Thiệt hại môi trường sống và săn bắn bất hợp pháp cho buôn bán động vật hoang dã xuyên quốc tế là hai nguyên nhân chính làm mất sự
đa dạng sinh học, các
vùng hoang dã, động vật hoang dã là tài sản lớn của
du lịch sinh thái.Việc buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp xuất hiện tràn lan và trở thành một trong những hoạt động kinh tế bất hợp pháp lớn nhất, tương đương với lượng
thuốc phiện và
vũ khí bị buôn lậu
[1] Buôn bán động vật hoang dã là vấn đề liên quan đến sự
bảo tồn môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tồn tại của nhiều quần thể động vật hoang dã và là một trong những mối đe dọa lớn đối với sự tồn tại của các loài
động vật có xương sống[2] Buôn bán trái phép động vật hoang dã dẫn đến sự
xuất hiện và lây lan của
các bệnh truyền nhiễm mới ở người, bao gồm cả các loại virus mới xuất hiện
[3][4].